Układanie dachówki krok po kroku – tego dowiesz się z artykułu

Każda budowa i tym samym każdy dach są nieco inne. Montaż dachówki należy więc indywidualnie dopasować do kształtu i nachylenia dachu, czy też położenia domu. Jeśli wykonujesz pokrycie dachowe dla nowego budynku, wszystkie niezbędne informacje i obliczenia w tym zakresie znajdziesz w projekcie budowlanym (pamiętaj, że dokument wymaga zatwierdzenia przez starostę). Wymiana dachówki na nową w budynku już użytkowanym wymagać będzie wcześniejszej ekspertyzy lub opinii technicznej przygotowanej przez doświadczonego projektanta z uprawnieniami budowlanymi.

Fot.: Elfranckito - Freepik.com

 

Niezależnie jednak od panujących na naszej budowie warunków, istnieją ogólne wytyczne, których zawsze warto się trzymać, aby kładzenie dachówki przebiegało zgodnie z zasadami sztuki budowlanej. Z naszego poradnika dowiesz się:

1. Jak układać dachówkę, jakie zasady obowiązują podczas prac tego typu.

2. Jak poprawnie przygotować dach na układanie dachówek.

3. Co warto wiedzieć decydując się na układanie dachówki:

• ceramicznej
• betonowej

4. Czym różni się układanie dachówki płaskiej od karpiówki lub holenderki.

Jak układać dachówkę? Wybór materiału

Układanie dachówki samemu warto rozpocząć od zaznajomienia się z kluczowymi zasadami obowiązującymi w tego typu pracach. Pierwszy krok to tutaj oczywiście wybór odpowiedniej dla naszego dachu dachówki. Decyzja ta, podejmowana już na etapie projektowym, determinować będzie wszystkie dalsze działania. W karcie technicznej produktu znajdziesz informacje co do postępowania z konkretną dachówką.

Ważne: Karta produktu, czy też instrukcja krycia dachu zawsze dotyczą konkretnej dachówki dostarczanej przez określonego producenta. Pamiętaj, że wymagania i wytyczne w tym zakresie są informacją dedykowaną. Zatem zalecenia dotyczące teoretycznie tej samej dachówki (np. ceramicznej), jednak pochodzącej od różnych producentów (np. Braas i Roben) mogą się różnić.

Dachówki ceramiczne nie są odpowiednie dla połaci o nachyleniu mniejszym niż 10º i większym niż 90º. Jeśli nachylenie dachu wynosi mniej niż 20º i więcej niż 40º konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków w zakresie mocowania. Mniejsze nachylenie zawsze oznacza konieczność wykonania szczelniejszej izolacji. Z kolei większe nachylenie równać się będzie dodatkowemu mocowaniu dachówek klamrami lub wkrętami.

Jeśli zdecydujemy się na dachówki betonowe (cementowe) warto pamiętać, że nie stosuje się ich na połaciach o nachyleniu mniejszym niż 10º. Materiał ten najlepiej spisuje się jako pokrycie dachów o kącie nachylenia od 22º do 60º. Jeśli masz wątpliwości, co do wyboru materiału na konkretny typ dachu, sprawdź rekomendacje producenta dachówki lub po prostu skorzystaj z fachowej pomocy doradcy.

Nie mniej istotna jest waga dachówki. Ceramiczna waży standardowo ok. 50 kg/m², choć zdarzają się rozwiązania o wadze sięgającej ponad 70 kg/m². Dachówka betonowa będzie nieco lżejsza. Średnio jest to 40 – 45 kg/m². Wybór w tym zakresie podyktowany będzie m.in. tym, jak wytrzymała jest więźba dachowa.

Fot.: Tongstocker1987 - Freepik.com

 

Kolejną kwestią, którą warto wziąć pod uwagę jest kształt dachówki. Jeśli dach jest skomplikowany, bądź też dom ma prostą bryłę, lepiej sprawdzą się dachówki płaskie. W takim przypadku raczej unikajmy np. wielkoformatowych dachówek zakładkowych. Dotyczy to oczywiście budynków starszych, w których planujemy wymienić istniejące pokrycie dachowe. W nowo powstających obiektach budowlanych konstrukcja dachu uwzględnia wybrany rodzaj pokrycia.

Przygotowanie dachu pod dachówkę

Układanie dachówek należy poprzedzić właściwym przygotowaniem dachu. Zaczynamy od ułożenia folii na drewnianej konstrukcji.

1. Folia wstępnego krycia lub poszycie z płyt / desek z izolacją z papy

Kładzenie dachu rozpocznij od rozłożenia folii (w kierunku od dołu połaci ku górze). Materiał rozwiń wzdłuż okapu i przytwierdź do krokwi zszywkami. Pamiętaj, aby pas górny folii zachodził na dolny 15-centymetrową zakładką. Na tak rozłożonej folii przytwierdź do krokwi kontrłaty, a do nich – prostopadle - łaty. W ten sposób przytwierdzisz folię wstępnego krycia (określaną również membraną lub folią dachową), uzyskasz przestrzeń powietrzną dla wietrzenia połaci dachu i miejsce oparcia dla dachówek (łaty).

Fot.: Bilanol - Freepik.com

 

Alternatywnie, układanie dachówek możesz poprzedzić montując papę na sztywnym poszyciu wykonanym np. z płyt OSB. Poszycie przytwierdzasz do krokwi i na nim układasz izolację z papy. Zasada obowiązuje tutaj taka sama, jak w przypadku folii.

Ważne: Izolacja folią wysokoparoprzepuszczalną wymagać będzie jednej szczeliny wentylacyjnej (kontrłaty a pokrycie). Folia niskoparoprzepuszczalna lub sztywne poszycie oznaczają konieczność wykonania drugiej szczeliny (wełna a folia / sztywne poszycie).

Wyjaśnijmy także krótko, jaka jest różnica pomiędzy wymienionymi rodzajami folii. Otóż

• folia wysokoparoprzepuszczalna charakteryzuje się niskim współczynnikiem Sd, który określa opór, jaki napotyka para wodna przenikająca przez folię. Opór ten porównany jest do oporu stawianego przez warstwę powietrza o określonej grubości. Folia wysokoparoprzepuszczalna oznacza w praktyce Sd o wartościach od 0,015 do 0,045 m, przy jednoczesnym wskaźniku paroprzepuszczalności od 1500 do nawet 4000 g/m²/24h (liczba gramów wody przenikająca przez 1 m² folii w ciągu doby). Tego typu rozwiązania doskonale odprowadzają wilgoć na zewnątrz. Dopuszczalny jest montaż bezpośrednio na ociepleniu.
• folia niskoparoprzepuszczalna posiada wskaźnik paroprzepuszczalności od 20 do 100 g/m²/24h, oraz współczynnik Sd powyżej 0,1 m. Ta propozycja znajduje zastosowanie m.in. w dachach z poddaszem nieużytkowym, w których przestrzeń nad ocieplonym stropem jest wentylowana.

2. Ilość oraz rozstaw łat dla dachówki

Aby krycie dachu dachówką przebiegało w sposób niezakłócony i poprawny, musisz określić liczbę oraz rozstaw łat dla wybranej dachówki. Wyliczeń tych najłatwiej dokonać korzystając ze wskazówek producenta danego modelu dachówek. Jeśli zrobisz to dokładnie i rzetelnie, nie będzie potrzeby zwężania lub skracania dachówek – idealnie zmieszczą się na powierzchni połaci.

Fot.: Noxos - Freepik.com

 

Przycinanie i dopasowywanie do kąta skosu połaci dotyczy jedynie dachówek układanych w koszach i narożnikach dachowych.

Ilość oraz rozstaw łat dla dachówki określisz, układając na równym podłożu po 12 dachówek w podwójnym szeregu, grzbietem do dołu. Odmierzając odległość pomiędzy 10 dachówkami w każdym rzędzie (pomijasz skrajne dachówki) – po zsunięciu zamków (a) i następnie po ich rozsunięciu (b) - uzyskasz wartość, którą należy podzielić przez 20 (to ilość dachówek faktycznie biorących udział w mierzeniu). Wynik będzie oznaczał średnią długość krycia. Zatem:

(a+b)/20=średnia długość krycia (cm)

Aby wyliczyć średnią szerokość krycia, wystarczy ułożyć dachówki wszerz i dokonać takich samych pomiarów oraz obliczeń.

Ważne: Przytoczona metoda to rozwiązanie tradycyjne, coraz częściej zastępowane precyzyjnymi zaleceniami producentów dachówek, jakie zamieszczane są w kartach technicznych produktów, bądź instrukcjach krycia dachu konkretną dachówką. Dla właściwego postępowania, wystarczy więc kierować się wskazówkami producenta.

3. Przybijanie łat

Łaty mocuje się do kontrłat. Zarówno jedne, jak i drugie powinny mieć określone wymiary. Standardowo jest to:

• kontrłaty – 2,5x5 cm,
• łaty – 4x6 cm dla krokwi o rozstawie do 100 cm.

4. Wykonanie okapu dachowego

Zanim powstanie nasz dach z dachówki, konieczne będzie jeszcze wykonanie okapu. Pamiętaj, aby zabezpieczyć jego krawędź oraz boki połaci obróbką blacharską. Warto, aby grzebienie okapu posiadały kratkę wentylacyjną. Na tym etapie zamontuj także rynny.

Pora na kładzenie dachówki.

Układanie dachówki ceramicznej

Fot.: Bilanol - Freepik.com

 

Dach z dachówki ceramicznej jest trwały i wytrzymały (eksperci szacują żywotność dachówki ceramicznej nawet na 100 lat), odporny na działanie czynników atmosferycznych oraz niskonasiąkliwy. Warto dodać, że dach z dachówki ceramicznej prezentuje się naprawdę efektownie i estetycznie. Wiele osób nie wyobraża sobie innego rozwiązania, jak właśnie pokrycie dachu z ceramiki.

Układania dachówki ceramicznej rozpocznij od prawego dolnego narożnika połaci. W pierwszej kolejności przymocuj dachówki skrajne – będzie je trzeba przykręcić do łat.

Jeśli nachylenie połaci wynosi od 40º do 60º, wystarczy, że będziesz mocował co trzecią lub co piątą dachówkę zakładkową. Nachylenie przekraczające 60º oznacza konieczność mocowania (klamrami lub wkrętami) każdej dachówki.

Pamiętaj, że mocowania wymagać będą także dachówki wzdłuż kalenic, koszy, wokół okien dachowych oraz wokół kominów. Dachówki, które położysz w tych miejscach najczęściej wymagają przycięcia. Ważne, aby zrobić to poza połacią – aby pył nie osadzał się ani na dachówce, ani na folii.

Układanie dachówki betonowej

Dachówka betonowa powstaje z dobrej jakości cementu, gruboziarnistego piasku kwarcowego oraz wody. Wizualnie przypomina dachówkę ceramiczną. Możesz tutaj zaopatrzyć się w materiał o bardziej szorstkiej, porowatej powierzchni lub też postawić na specjalnie wykończoną dachówkę pokrytą warstwą wygładzającą, która nadaje dachówce dodatkowy połysk. W każdym przypadku dachówka betonowa charakteryzować się będzie wysoką trwałością, wytrzymałością, odpornością na czynniki atmosferyczne, czy też porastanie przez mchy i występowanie wapiennych wykwitów.

Kładzenie dachówki cementowej (betonowej) w zasadzie nie różni się niczym od mocowania dachówki ceramicznej. Układasz więc kolejno na dachu warstwę termoizolacyjną, wstępnego krycia (na krokwiach), kontrłaty, łaty, a na nich dachówki.

Układanie dachówki karpiówki

Fot.: Travellaggio - Freepik.com

 

Karpiówka ułożona na dachu przypomina rybią łuskę. To jeden z najstarszych typów dachówek ceramicznych, który prezentuje się dodatkowo wyjątkowo efektownie.

Dachówki karpiówki mocuje się na dachach, których kąt nachylenia wynosi przynajmniej 30º. Niektórzy producenci wskazują konkretnie, że możliwe jest kładzenie tego typu dachówki przy nachyleniu połaci 31º-50º dla pokrycia w rybią łuskę, oraz 35º-45º do pokrycia w koronkę.

Mocowanie dachówki karpiówki do łat wymaga przytwierdzenia klamrami lub wkrętami oraz ułożenia w dwóch warstwach, bowiem ten typ dachówki nie ma zamków (zakładek). Dodatkowo należy pamiętać, że karpiówkę układamy z przesunięciem (górna dachówka osłania styk dwóch dolnych). W tym przypadku, jak i zawsze podczas wykonywania pokrycia dachu, postępujemy ściśle według zaleceń producenta konkretnej dachówki.

Ważne: Możliwe jest także układanie dachówki karpiówki w jednej warstwie. Dotyczy to jednak budynków gospodarczych, czy altan, a nie domów mieszkalnych.

Jeśli zdecydujesz się na wzór łuski, pamiętaj, że w takim przypadku długość pokrycia powinna wynosić od 14,5 cm do 16,5 cm. Każdy rząd dachówek przymocowany jest do osobnej łaty. Montuje się go w taki sposób, aby dachówki znajdujące się wyżej zachodziły na połowę niższego rzędu.

Wzór koronki oznacza ok. 30-centymetrowy rozstaw łat. Na jednej łacie umieszczamy w tym przypadku dwie warstwy dachówek. Zakładka wynosi standardowo 3-4 cm. Każdy rząd jest przesunięty względem niższego o połowę szerokości dachówki, a kolejne rzędy zachodzą na siebie na długości ok. 1/3 dachówki. Pamiętaj, że przytwierdzamy tutaj jedynie spodnią warstwę dachówki. Wierzchnia mocowana jest zaczepami do warstwy spodniej.

Układanie dachówki płaskiej

Fot.: Bilanol - Freepik.com

 

Krycie dachu dachówką płaską to obecnie jedno z popularniejszych rozwiązań. Dachówka ta wyróżnia się prostym, minimalistycznym designem, który doskonale komponuje się z architekturą i stylem większości nowopowstających obiektów. Jednak mocowanie dachówki płaskiej okazuje się często zadaniem trudniejszym niż krycie dachówką falistą. Dlaczego?

Płaskie dachówki są bardziej wymagające w montażu. Ewentualne (choć zupełnie naturalnie występujące) krzywizny, czy nierówności będą tutaj łatwiej zauważalne, jeśli nie przygotujemy odpowiednio rzetelnie płaszczyzny połaci. Często nierówności na dachu pojawiają się dopiero, gdy spojrzymy na powierzchnię pod pewnym kątem. Okazuje się, że skutecznym rozwiązaniem bywa zamiana dachówek miejscami, co pozwala zniwelować taki efekt. W przypadku układania dachówki płaskiej rekomenduje się obserwowanie i kontrolowanie montażu z poziomu gruntu. Trudny montaż ułatwia także wytrasowanie połaci, czyli naniesienie pionowych linii na łatach.

Układanie dachówki płaskiej można wykonać z przesunięciem niesymetrycznym, jedna na drugą lub przesunięciem o połowę.

Ważne: Decydując się na krycie dachówką płaską wybierz okap z kratką wentylacyjną. Inaczej wentylacja połaci zostanie zamknięta (problem ten nie występuje w przypadku dachówek falistych). Dobrym rozwiązaniem będzie tutaj również zastosowanie dachówek wentylacyjnych.

Dachówka holenderska

Fot.: Bilanol - Freepik.com

 

Dachówka holenderska przypomina swoim kształtem literę S, stąd też często określana jest esówką. Ten typ pokrycia dachu to krzyżówka wielu zalet, z których jednak kluczową jest łatwość montażu.

Układając dachówkę holenderską postępuj podobnie, jak w przypadku innego typu dachówek. Istotne w tym przypadku będzie klamrowanie – najczęściej co trzeciej dachówki po skosie. Klamry stosuje się do zaciśnięcia z łatą lub do wbicia w łatę.

Minimalne nachylenie dachu wynosi tutaj 10º, jednak wymagać będzie zastosowania deszczoodpornego lub wodoodpornego podkładu.

Układanie dachówki – o tym jeszcze musisz pamiętać

Wiesz już, jak układać samemu dachówki. Pora na prace związane z wykończeniem koszy dachowych, montaż gąsiorów oraz zadbanie o prawidłową wentylację dachu.

• Kosze to wewnętrzne narożniki u zbiegu połaci. Odpowiednio wyprofilowana obróbka blacharska (zamiast blachy można użyć elastycznej taśmy koszowej) będzie niezbędnym zabezpieczeniem ich dna przed wodą opadową (ta musi być odprowadzana do rynien).
• Gąsiory to z kolei specjalne dachówki przeznaczone do wykończenia kalenic i naroży dachu. Należy je przytwierdzić do łaty kalenicowej klamrami. W narożach dachówki wymagać będą przycięcia.
• Układanie gąsiorów rozpocznij od dołu. W pierwszej kolejności zamocuj gąsior skrajny lub denko zaślepiające.
• Dla poprawnej wentylacji dachu potrzebne będzie zamontowanie w sąsiedztwie naroży kilku dachówek wentylacyjnych. Ważną rolę odegra tutaj także wspomniana wcześniej już pusta przestrzeń pod pokryciem (pamiętaj, że folia niskoparoprzepuszczalna lub sztywne poszycie będą wymagać wykonania drugiej szczeliny pomiędzy wełną a folią, lub wełną a sztywnym poszyciem).

Samodzielne układanie dachówki nie jest zadaniem łatwym. Wymaga wiedzy, umiejętności i doświadczenia. Stąd też najbardziej rozsądnym rozwiązaniem wydaje się być skorzystanie z pomocy fachowców. Tych warto wybrać np. na podstawie sugestii producenta dachówki, czy też rekomendacji związanych z wcześniejszymi realizacjami firmy dekarskiej. Postępując w ten sposób zyskasz gwarancję właściwie wykonanego pokrycia dachu, który będzie nie tylko doskonale się prezentował, ale i zachowa świetną kondycję przez lata.

 

Fot. otwierające: Edophoto - Freepik.com